Kleding

Goede arbeidsomstandigheden zijn geen overbodige luxe in de kledingindustrie. Er zijn behoorlijk wat risico’s verbonden aan bepaalde handelingen. In veel landen zijn zaken als maximale werktijden of de minimale leeftijd van werknemers niet of nauwelijks bij wet geregeld. De bedrijven uit landen waar dat wel goed geregeld is laten het vaak bij de wettelijke regelingen in het land waar ze produceren. Bovendien wordt er weinig toezicht gehouden zodat veel kleding onder erbarmelijke toestanden gemaakt wordt

Voorbeelden
De problemen beginnen bij de teelt waar werknemers met de hand katoen plukken of bloemen bestuiven. In India wordt dat vaak door kinderen gedaan: Volgens de Landelijke India Werkgroep zijn negen van de tien werknemers in de Indiase katoenzaadteelt tussen de zes en veertien jaar oud. Deze circa 400.000 kinderen werken zo’n 12 uur per dag voor minder dan 40 cent.

Bestrijdingsmiddelen tegen insecten, mot en schimmel zijn slecht voor de gezondheid maar er wordt nauwelijks beschermende kleding gedragen bij de toediening ervan. Wanneer vlas en hennep in stukjes uiteen geslagen wordt komt er veel stof vrij: een werkgever zal moeten investeren in dure stofafzuigapparaten om het welzijn van de werknemers te verbeteren.

In spinnerijen en weverijen zitten de mensen vaak uren in dezelfde houding. Ook zijn de ruimtes donker, slecht geïsoleerd en tochtig. Werknemers werken over zonder de mogelijkheid dit niet te doen. Bij weigering dreigt ontslag. Bij het verven en bleken van geweven stoffen worden ook chemicaliën gebruikt die slecht zijn voor de gezondheid. In sommige gevallen staan de werknemers in een chloorbad doek te bleken zonder beschermende kleding. Afvalstoffen stromen met het spoelwater vaak zo de directe leefomgeving in van de lokale bevolking, waardoor niet alleen de werknemers maar ook de bewoners in de omgeving te kampen hebben met gezondheidsproblemen.

Normen
Gedragscodes kunnen in principe betere arbeidsomstandigheden waarborgen. Sommige bedrijven hebben een eigen code maar het ontbreekt vaak aan onafhankelijke controle. Dat is beter geregeld bij een aantal organisaties waarbij bedrijven zich kunnen aansluiten, zoals de Fair Wear Foundation. Maar helaas reiken deze afspraken meestal alleen tot de confectie-industrie. De meeste Nederlandse bedrijven voelen zich niet verantwoordelijk voor de gang van zaken in eerdere fasen van de keten: tijdens de teelt en op de zaadbedrijven, verwerking van de ruwe grondstof, spinnerijen, weverijen en ververijen. Juist daar is op het gebied van arbeidsomstandigheden nog veel te doen.

De basis voor de afspraken wordt meestal gevormd door de ILO-normen. De International Labour Organisation heeft 8 normen opgesteld die de arbeidsomstandigheden zouden moeten vormen voor elke werknemer:

Vast arbeidscontract
Geen dwangarbeid
Geen kinderarbeid
Geen discriminatie
Vrijheid van vakvereniging en collectieve onderhandeling
Leefbaar loon
Beperkt aantal werkuren en overwerk
Veilige en gezonde werkomstandigheden
Controle
Hoe mens-, dier- en milieuvriendelijk een kledingstuk is geproduceerd hangt af van de fabrikant (merk). Er zijn verschillende instanties die richtlijnen in het leven hebben geroepen, vaak op één bepaald duurzaamheidsaspect, namelijk óf milieu óf arbeid óf handel, om producenten daarbij een handje te helpen. Om er zeker van te zijn dat de richtlijnen ook worden gerealiseerd zijn er controlerende instanties. Bedrijven krijgen een keurmerk wanneer ze voldoen aan de eisen. Er is echter niet één keurmerk dat een totaalbeeld geeft van alledrie de aspecten mens, dier en milieu. Daar wordt wel aan gewerkt, zoals de samenwerking tussen Skal en Max Havelaar laat zien: zij hebben nu ook biologische Fair Trade koffie én sinds kort biologische katoenen sokken.

Er zijn ook allerlei initiatieven die geen keurmerk geven en alleen richtlijnen opstellen. Een aantal bedrijven heeft gezamenlijk een gedragscode opgesteld en er zijn ook bedrijven met eigen beleid en eigen controleurs. Het is voor jou als consument niet altijd even makkelijk een mens-, dier- of milieuvriendelijk bedrijf te herkennen. GoedeWaar.nl vindt onafhankelijke controlerende instanties die een keurmerk geven daarom erg belangrijk. Hier volgen daarom in elk geval de keurmerken die je op kleding kunt tegen komen.

Controle op arbeid
Of een kledingstuk is gemaakt onder goede arbeidsomstandigheden staat er helaas niet met een stempeltje op afgedrukt. Er zijn wel een aantal instanties die richtlijnen hebben opgesteld die producenten bij hun bedrijfsvoering kunnen hanteren. In de meeste gevallen kunnen bedrijven zich daarbij aansluiten en zich laten controleren. Een tip: kijk op de website van het betreffende (kleding)merk of aanbieder of ze melding maken van hun aansluiting bij een van de volgende instanties.

Wil je weten wat anderen schrijven over kleding? Kijk eens op:

Wakkerdier
Bontwijzer
Veganisme
Cirfs
Milieucentraal
Demeter
Skal
Ekodirect
Cleanclothes
Pan-uk
Indianet
Modevoormorgen