Waarom draagt ‘toegang tot verzekeringen’ bij aan duurzaamheid?

Verzekeringen zijn zeer belangrijk voor de ontwikkelingen van economieën, want ze zorgen voor risicospreiding. Investeren is bijna niet mogelijk zonder verzekeringen, en ook lijfrentes/pensioenen en gezondheidszorg profiteren van een goed verzekeringssysteem. Verzekeringsproblematiek Helaas kan een groot gedeelte van de bedrijven en individuen zich niet verzekeren. Veel boeren in ontwikkelingslanden kunnen zich bijvoorbeeld niet verzekeren omdat verzekeraars tarieven vragen die ze onmogelijk kunnen opbrengen. In 2005 ging in groeiende markten 76,5 dollar per inwoner naar verzekeringen. Dat lijkt misschien veel, maar ter vergelijking: in geïndustrialiseerde landen was dat 3286,80 dollar/inwoner.*(p. 49 UNEP report) (bron: UNEP FI report: Insuring for sustainability) Collectieve verzekeringen als oplossing Er zijn manieren waarop multinationals kunnen helpen bij het oplossen van dit probleem, zo kan een inkoper collectieve verzekeringen aanbieden tegen een eerlijk bedrag aan al zijn leveranciers.  Waarom essentieel voor duurzame economie? Verzekeringen zijn belangrijk voor een duurzame economie want: • Zonder verzekering is het moeilijk voor personen en bedrijven om risico’s te nemen en hun bezittingen te beschermen. Een ongeluk kan immers iedereen overkomen. • Investeringen doen voor de toekomst is zeer riskant en moeilijk zonder verzekeringen, net als het verzamelen van goederen • Lijfrente/ pensioenopbouw verkleint de kans dat een gepensioneerde of zieke zonder geld komt te zitten Bovendien verhogen verzekeringen de kwaliteit van de gezondheidszorg en andere publieke services, op de volgende manieren:

Als mensen door een verzekering af te sluiten voor zichzelf kunnen zorgen, vervallen ze minder snel in extreme armoede (als ze bijvoorbeeld niet meer kunnen werken door ziekte of een ongeval).

Verzekeraars zorgen voor risicomanagement door kennis te delen en adviezen te geven aan bedrijven en individuen. Ze zorgen er dan ook vaak voor dat er preventieve maatregelen genomen worden. Natuurlijk is dat in het belang van de verzekeraar, maar zeker ook in het belang van de verzekerde. Want het niet lijden van schade is natuurlijk veel prettiger dan een vergoeding krijgen, zeker als het gaat om de gezondheid. Bovendien zijn verzekeringspremies lager als er niet heel veel hoeft te worden uitgekeerd. Tot slot bevordert schadepreventie de sociale en ecologische duurzaamheid.

Maar als het essentieel is, waarom kan die boer in dat ontwikkelingsland zich dan niet gewoon verzekeren? Een van de reden is dat de risico’s voor de verzekeringsmaatschappij hoog zijn. Als het risico voor een verzekeraar hoog is, dan wordt een verzekering ook snel duurder. Maar in dergelijke landen spelen er eigenlijk altijd meer problemen tegelijk. Bedrijven zijn vaak zelf niet in staat zijn om geld opzij te leggen voor calamiteiten zoals misoogst. En daarnaast beschikken ze vaak niet over informatie die nodig is om een beeld te hebben van de markt. Waarom kan niet iedereen zich verzekeren? • Onvoldoende capaciteit. In sommige landen zijn er simpelweg bijna geen verzekeringen af te sluiten. • Institutionele problemen. De wetten en regels in een land, gebrek aan medewerking bij andere bedrijven. • Kwetsbaarheid. Op de plaatsen waar problemen het grootst zijn is het risico dit vaak ook. Dit is zeker in ontwikkelingslanden een probleem, want dat zorgt ervoor dat aanpakken van een probleem afzonderlijk niet helpt en er twee of meer problemen tegelijk aangepakt moeten worden. • Een verzekeraar verzekert pas iets als de risico’s kwantificeerbeer zijn en random optreden. Daarnaast zijn voor verzekeraars grote aantallen van belang, zodat variaties in claims vereffend kunnen worden. Die arme boer kan op die manier wel vergeten dat hij een verzekering kan afsluiten. Mensen in een gemeenschap helpen elkaar vaak wel en hebben onderlinge afspraken, maar in het geval van bijvoorbeeld een misoogst, lijdt de hele gemeenschap.

Om die reden zijn er microverzekeringen ontwikkeld voor de risico’s met de grootste gevolgen voor het leven van de afnemers, namelijk: overlijden, misoogst en ziekte. Deze verzekeringen zijn lang niet overal en voor iedereen af te sluiten. Oplossingen voor dit probleem Vanuit Nederland opererende multinationals kunnen bijdragen aan het toenemen van de verzekeringen in ontwikkelingslanden op bijvoorbeeld de volgende twee manieren:

1) Inkoper kan boeren/producenten een eerlijk bedrag bieden voor hun producten, zodat ze voldoende verdienen voor een gezonde bedrijfsvoering.
2) Inkoper kan collectieve verzekeringen aanbieden tegen een eerlijk bedrag aan alle leveranciers. Een multinational heeft onderhandelingsmogelijkheden en kan zo bij verzekeringsmaatschappijen verzekeringen afsluiten die anders niet toegankelijk zouden zijn voor afzonderlijke bedrijven. Een collectieve verzekering zorgt voor risicospreiding, waardoor het afsluiten van verzekeringen makkelijker is.

Hoewel het probleem van de toegang tot verzekeringen niet zonder het oplossen van andere problemen opgelost kan worden, kunnen verzekeringsmaatschappijen wel degelijk een rol spelen bij het oplossen van dit probleem. Zo kunnen ze meewerken bij het ontwerpen van aangepaste producten, zoals microverzekeringen. Hoe werkt een microverzekering In ontwikkelingslanden probeert men zich te verzekeren tegen problemen die een hele gemeenschap treffen. Dat is lastig, een reguliere verzekeraar verzekert je niet zomaar. Bij een misoogst verzekering is het bijvoorbeeld erg moeilijk om de kans op een misoogst te berekenen en begint een verzekeringsmaatschappij er niet zomaar aan.

Doorgaans nemen niet-overheidsorganisaties het initiatief tot microverzekeringen. Zij roepen daarbij hulp in van andere organisaties, zoals organisaties voor ontwikkelingssamenwerking, maar ook specialisten op basis van verzekeringen en administratie, meestal vrijwilligers. In Nederland hebben deze vrijwilligers zich verenigd in de Micro Insurance Association Netherlands (MIAN). Er zijn ook verzekeringsmaatschappijen die bezig zijn op dit vlak en die kennis en ondersteuning bieden aan initiatieven in ontwikkelingslanden. (bron: Fairfood (November 2012) Economic Issues), Wikipedia (November 2012) Microverzekering), MIA, United Nations Milleniumdoelen.