Wat zijn (on-) eerlijke contracten & transacties?
Multinationals zijn vaak door hun grootte en kennis in staat om contracten af te dwingen die ongunstig zijn voor kleine bedrijven/boeren. Dit zijn contracten waarbij een boer zo weinig verdient dat hij nauwelijks of geen winst maakt. Deze contracten hebben niet altijd een wettelijke basis en daarnaast hebben de meeste multinationals afspraken ondertekend (OESO-richtlijnen) om dergelijke praktijken tegen te gaan.
Toch blijkt in de praktijk dat dergelijke contracten nog eerder regel dan uitzondering zijn.
Lage inkomsten voor een boer hebben niet alleen invloed op zijn dagelijks leven, maar ook op de mogelijkheid tot het afsluiten van verzekeringen en het verkrijgen van financiering. Lees daarover meer bij de betreffende hoofdstukken.
Ongeldige contracten en onduidelijke afspraken
Het klinkt vanzelfsprekend, maar afspraken horen gemaakt te worden in duidelijke taal. Men moet elkaar kunnen vertrouwen en eerlijk handelen. Dat wil zeggen dat men niet gedwongen of bedreigd wordt of met onredelijke prijsafspraken te maken krijgt.
De ILO (International Labour Organization), OECD en UNIDROIT Conventions en de Europese Unie hebben gezorgd voor duidelijk richtlijnen, wetten en afspraken op het gebied van eerlijke contracten en de meeste internationale organisaties en bedrijven onderschrijven deze afspraken ook.
Het naleven blijkt toch erg lastig te zijn. Veel werknemers en producenten of tussenhandelaren kennen hun rechten niet. Als ze deze wel kennen, hebben ze vaak geen toegang tot wetshandhavers of hebben geen of amper toegang tot wetsbescherming. Door armoede, ongeletterdheid of locale tegenwerkende wetgeving kunnen ze de wet zelf niet leren kennen. Multinationals nemen vaak niet de moeite om uit te zoeken wie er aan het einde van de keten zit(ten), of vertrouwen erop dat het goed geregeld is als een tussenpersoon dit verteld.
Er zitten natuurlijk een hoop tijd en initiële kosten in maatschappelijk verantwoord ondernemen. En zeker als de concurrent het niet doet, lijkt het een dure stap. Toch is het voor bedrijven op langere termijn voordeliger om maatschappelijk verantwoord te ondernemen.
Eerlijke importtarieven en quotas
Veel landen en regio’s beschermen de plaatselijke industrie tegen concurrentie door het heffen van invoerbelastingen of andere invoerbeperkende maatregelen. Op deze manier proberen landen/overheden proberen ook extra geld te verdienen. Deze maatregelen verhogen de invoerkosten en zorgen er zo voor dat lokaal geproduceerde goederen een prijsvoordeel hebben tegenover vergelijkbare producten die elders zijn geproduceerd. Dat wil niet zeggen dat lokaal geproduceerde goederen automatisch goedkoper zijn; want ondanks lagere vervoerskosten en deze invoerbeperkende maatregelen kunnen de productiekosten elders natuurlijk wel veel lager zijn.
Ontwikkelingslanden hebben veel last van deze handelsbarrières. In 2005 waren de exporttarieven van niet-landbouwproducten vanuit ontwikkelingslanden naar ontwikkelde landen gemiddeld vier keer zo hoog, als tussen ontwikkelde landen.*
Gerelateerd onderwerp: Belastingontduiking
(Bron: UNCITRAL (1980), UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts (2004), Art. 1.7, 3.8, 3.9, 3.10, 5.1.7 and 6.2.2; Lex Mercatoria, 1998, EU Principles of European Contract Law Parts I and II en 2002: EU Principles of European Contract Law Parts I and II , Art. 1.201, 2.301, 4.107, 4.108, 4.109 and 4.110; *UN Millennium Project (p. 3.): Fairfood, Sustainability agenda 2012, social issues; managementsite, nMA, wikipedia, UN Milenium Project – Trade for Development (2005) (pp. 258-259 and p.266))